27/6/10

Το Απουσιολόγιο του χρόνου

Το “Απουσιολόγιο του χρόνου” είναι ένα βιβλίο ύμνος στην παιδική μας ηλικία, ένα μαγικό ταξίδι σε μια άλλη ξεχασμένη Ελλάδα. Στο φόντο βρίσκονται τα ερειπωμένα αγροτικά διδακτήρια στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.
 Στο προσκήνιο είναι οι άνθρωποι: δάσκαλοι, μαθητές, μαστόροι. Οι άνθρωποι μιλούν για τα σχολεία τους κι εκείνα ζωντανεύουν ξανά. Οι πόρτες και τα παράθυρα ανοίγουν, ο χορταριασμένος σχολικός κήπος ανθίζει κι από τις εστίες μαγειρείων βγαίνει καπνός.


Αυτό που κάνει πρωτότυπο το βιβλίο είναι ότι η πολύχρονη ιστορική έρευνα συναντά τη μυθιστορία. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξεπηδούν δεκάδες άγνωστες ανθρώπινες ιστορίες. Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο:

“Έχει αρχίσει να ξημερώνει. Η εμπορική αμαξοστοιχία μπαίνει φουριόζα στον σιδηροδρομικό σταθμό. Λίγα μέτρα πιο κει η Στρατιωτική Ακαδημία Μοναστηρίου τυλιγμένη στην πρωινή ομίχλη. Οι νεαροί σπουδαστές βρίσκονται στο προαύλιο και κάνουν την πρωινή γυμναστική τους. Ανάμεσά τους ένας πεισματάρης και φιλόδοξος εύελπις. Το όνομά του είναι Κεμάλ...”

Το βιβλίο φέρνει στο φως άγνωστες αρχειακές πηγές και προβαίνει σε σημαντικές αποκαλύψεις. Διερευνά το ρόλο των ευεργετών και για πρώτη φορά απαντά στο ερώτημα τι απέγινε η διαθήκη του Ανδρέα Συγγρού στο τμήμα της εκείνο που αφορά στην ανέγερση σχολικών κτιρίων.

Όπως και σήμερα, έτσι και το 1930, η Ελλάδα συνάπτει ένα υπέρογκο δάνειο με απεχθείς και δυσβάσταχτους όρους. Μόνο που εκείνα τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για να χτιστούν σχολεία. Στην πραγματικότητα το “Απουσιολόγιο του χρόνου” είναι η ιστορία της Ελλάδας από το 1880 έως το 1970 ιδωμένη από μια διαφορετική ματιά.

Ο πρώτος τόμος του έργου με τίτλο «Μνήμη της πέτρας – ένα οδοιπορικό στα πέτρινα αγροτικά διδακτήρια» κυκλοφόρησε το 2003 από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Το υλικό των βιβλίων αυτών προήλθε από την επιτόπια έρευνα και από τις πολυάριθμες συνεντεύξεις με ανθρώπους που συνδέονται με τα σχολεία του τόπου τους.

Το “Απουσιολόγιο του χρόνου” αναπτύσσεται σε τρεις επιμέρους άξονες:

• ο ιστορικός άξονας μας βοηθά να κατανοήσουμε την εξέλιξη του θεσμού της παιδείας αλλά και της ανέγερσης των διδακτηρίων από το 1880 μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.

• ο γεωγραφικός άξονας μας βοηθά να γνωρίσουμε χαρακτηριστικά δείγματα σχολικών κτιρίων στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.

• Τέλος, ο ανθρωποκεντρικός άξονας φέρνει στο φως άγνωστες μαρτυρίες ανθρώπων και επιβεβαιώνει περίτρανα ότι το σχολείο αποτελούσε ανέκαθεν το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής του κάθε τόπου.

Ο συγγραφέας τού βιβλίου σημειώνει στην Εισαγωγή:

“Οι πέτρες των δημοτικών σχολείων πελεκήθηκαν μαζί με τα όνειρα των μαθητών. Αφουγκράζονταν τις ανάσες τους και έμαθαν να ανασαίνουν μαζί τους. Όταν κάποια στιγμή έπαψαν να ακούν βήματα και φωνές, κούρνιασαν μέσα στους αρμούς τους και άφησαν το αχνό φως του δειλινού και την ομίχλη να τις τυλίγουν σαν χειροποίητα κλινοσκεπάσματα. Άλλες φορές πάλι πρόλαβαν οι άνθρωποι. Αποκόλλησαν με βίαιο τρόπο τις πέτρες των σχολείων και έφτιαξαν τα σπίτια τους και άλλα «κοινωφελή» έργα. Και σ’ αυτή την περίπτωση όμως οι πέτρες δεν ξέχασαν τις ανάσες των μαθητών τους.”

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου