«Για μένα, η χαρακτική είναι μια ανώτερη μορφή έκφρασης, μου είπε ο Miró. Αποτέλεσε μέσο για να απελευθερωθώ, να επεκταθώ, να ανακαλύψω νέα πράγματα, παρ’ ότι στην αρχή ήμουν αιχμάλωτος των περιορισμών της, ορισμένων εργαλείων και κάποιων συνταγών με υπερβολική εξάρτηση από την παράδοση. Ο αυταρχισμός του εργαλείου ηττήθηκε σταδιακά. Μπορεί να χρησιμοποιήσω ένα καλέμι ή ένα κοπίδι, αλλά και τα δάχτυλα, τα χέρια, ένα καρφί ή ένα παλιό κατσαβίδι. Κατά τον ίδιο τρόπο, κατάφερα να απελευθερωθώ απ’ το χαρτί που χρησιμοποιούσα συνήθως και να βγάλω δοκίμια στα πιο αδιανόητα χαρτιά».
Τη σχέση αυτή του μεγάλου υπερρεαλιστή καλλιτέχνη με την χαρακτική θα έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει το κοινό μέσα από την έκθεση «Ο Μιρό της Μαγιόρκα και τα εργαστήρια σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας», που διοργανώνει το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Α.Π.Θ. και το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró της Μαγιόρκα στο πλαίσιο του επετειακού 50ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν στις 14 Νοεμβρίου, στην Αποθήκη Β1, στο λιμάνι.
Πιο αναλυτικά οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν 47 χαρακτικά έργα του Χουάν Μιρό από τις σειρές Els gossos (Τα σκυλιά), Fundació Palma (Ίδρυμα Πάλμα) και Les gens de la mer (Οι άνθρωποι της θάλασσας) από την περίοδο 1974 – 1981. Παράλληλα θα εκτίθενται έργα 27 σύγχρονων εικαστικών καλλιτεχνών, βραβευμένων με τις Υποτροφίες Pilar Juncosa & Sotheby’s, οι οποίοι φιλοξενήθηκαν και δούλεψαν στα εργαστήρια της Μαγιόρκα, στους ίδιους χώρους όπου διένυσε και o ίδιος ο Μιρό την τελευταία δημιουργική περίοδο της ζωής του. Πρόκειται για τους Wolf Vostell, Guillem Nadal, Peter Phillips, Pep Llambias, Mercedes Laguens, Marina Núñez, Blanca Navas, Wayne Crothers, Txuma Sánchez, Fernando Bellver, Alwar Balasubramaniam, Dionísio González, Montse Carreño, Viola Tycz, Rafa Forteza, Jaume Plensa, Joan Fontcuberta, Jonathan Houlding i Sean Borodale, Mònica Fuster, Amparo Sard, Nuria Solsona, Nieves Galiot, Joan Cruspinera, Hui-Chu Ying, Alexis Leyva “Kcho”, Ben Jacober και Μάριο Ελευθεριάδη, ο οποίος υπογράφει και την επιμέλεια της έκθεσης.
Το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró στη Μαγιόρκα δημιουργήθηκε όταν ο Χουάν Μιρό και η οικογένειά του δώρισαν το 1980 στην πόλη της Πάλμα τα τέσσερα καλλιτεχνικά εργαστήρια, στα οποία είχε δουλέψει εντατικά ο καλλιτέχνης από το 1956 μέχρι τον θάνατό του, το 1983. Σκοπός της δωρεάς ήταν να μετατραπούν τα εργαστήρια αυτά σε ερέθισμα για τις μελλοντικές γενιές καλλιτεχνών. Από τότε που το ίδρυμα έδωσε τις πρώτες υποτροφίες για τη μελέτη και την τελειοποίηση της καλλιτεχνικής εργασίας των γραφικών έργων και των διαδικασιών εκτύπωσης, στα εργαστήρια φιλοξενήθηκε ένα ετερόκλητο αμάλγαμα εικαστικών καλλιτεχνών, οι οποίοι αποζητούσαν το προωθημένο πνεύμα του Miró.
Το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς καλλιτέχνες να εργαστούν στα εργαστήρια χαρακτικής, λιθογραφίας, μεταξοτυπίας, κεραμικής, φωτογραφίας, ενώ πρόσφατα έκανε άνοιγμα στις νέες τεχνολογίες συμπεριλαμβάνοντας ιδέες που προϋποθέτουν συστήματα ψηφιακής εκτύπωσης.
Η έκθεση στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του ΚΜΣΤ ολοκληρώνει το πορτραίτο του καλλιτέχνη κατά την ώριμη περίοδο δημιουργίας του, όπως αυτό παρουσιάζεται διεξοδικά στην έκθεση του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών του Α.Π.Θ. και συνεχίζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Πρόκειται για μία έκθεση που αποδεικνύει έμπρακτα την πολύτιμη και ζωντανή παρακαταθήκη του σπουδαίου Καταλανού καλλιτέχνη στη σύγχρονη τέχνη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο του φετινού 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα προβάλλεται παράλληλα (από τις 14 έως 23 Νοεμβρίου) στον εξωτερικό χώρο της Αποθήκης Β1 το ντοκιμαντέρ “Τα φωσφορίζοντα ίχνη των σαλιγκαριών”. Το ντοκιμαντέρ αυτό προτείνει μια αναδρομή σε εκείνη τη δημιουργική «στιγμή» στην οποία ο Μιρό έβαλε χρώμα στα όνειρά του. Θα έχουμε ως οδηγό μας τα λόγια που κατέγραψε ο Yvon Taillandier «Joan Miro: δουλεύω σαν ένας κηπουρός» που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση XXeme Siecle, Παρίσι, αρ. 1, τ.1, 15 Φεβρουαρίου 1959. [Διάρκεια: 54’ Σκηνοθεσία: Cesc Mulet / The Phosphorescent Trails of Snails © La Perifèrica produccions / Televisió de Mallorca. 2009]
Επιμέλεια: Μάριος Ελευθεριάδης
Συντονισμός: Αρετή Λεοπούλου
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα-Κυριακή 9:00 – 21:00
H έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Α.Π.Θ. και το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró της Μαγιόρκα και με την υποστήριξη της Κίνησης των 5 Μουσείων (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Α.Π.Θ.).
Ο JOAN MIRO ΚΑΙ ΟΙ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Το ενδιαφέρον του Joan Miró για τις γραφικές τέχνες οφείλεται στη διαρκή αναζήτηση νέων μέσων για ν’ αναπτύξει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες, όπως και στην ικανοποίηση που του προσέφερε ο πειραματισμός με τα πιο διαφορετικά υλικά. Αυτά τα μέσα επέτρεψαν στα έργα του να γνωρίσουν μια μεγαλύτερη διάδοση και να γίνουν προσιτά σε ευρύτερο κοινό. Η αλλαγή της έννοιας του μοναδικού έργου και η εμφάνιση του μεγάλου αριθμού αντιτύπων των δημιουργιών του αποτέλεσαν για τον καλλιτέχνη εξαιρετικό δημιουργικό μέσο.
Ο Joan Miró μυήθηκε στις γραφικές τέχνες χάρη στη σχέση και τη φιλία του με έναν κύκλο ποιητών και συγγραφέων που γνώρισε περί το 1925, στο Παρίσι, από τον André Masson. Παρ’ ότι εικονογράφησε πολλά βιβλία συγγραφέων όπως οι Paul Eluard, J. V. Foix και Tristan Tzara, στη δεκαετία του 60 ήταν που αφοσιώθηκε στις γραφικές τέχνες και είχε μια οργιώδη παραγωγή γραφικών έργων. Μέσα σ’ αυτή τη δεκαετία θα προκύψουν χιλιάδες εκτυπώσεις και πάνω από εκατό εικονογραφημένα βιβλία. Αυτή είναι η φάση, κατά την οποία επιτυγχάνει τεχνική αρτιότητα, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του με σημαντικούς χαράκτες, οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία των έργων του. Το τελικό αποτέλεσμα διαμορφώνεται απ’ αυτό το ομαδικό σύστημα εργασίας, όπου οι αριστοτέχνες τυπογράφοι και ο καλλιτέχνης ανταλλάσσουν συστάσεις, εμπειρίες και συνέργειες.
Ο Joan Miró μοιράστηκε τη δημιουργική διαδικασία του σε εργαστήρια πολύ σημαντικών χαρακτών, όπως τα εργαστήρια του Lacourière, το Ατελιέ Cromerlink et Doutrou, του χαράκτη Fernand Mourlot στο Παρίσι, το Ατελιέ 17 του William Hayter στη Νέα Υόρκη, το Εργαστήριο 46, το εργαστήριο του Joan Barbarà και το Εργαστήριο Καλλιτεχνικής Λιθογραφίας της Βαρκελώνη, που ίδρυσε ο Damià Caus. Κατά τον ίδιον τρόπο, αυτή η συμβίωση καλλιτέχνη και τεχνικού είναι επίσης σημαντική και σε άλλους τομείς, όπως η κεραμική. Τα κεραμικά του έργα, ο Miró τα δούλεψε με τον φίλο του Josep Llorenç Artigas και τον γιο του, Joan Gardy Artigas.
ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΤΟΥ JOAN MIRO
Είναι το 1980 που δημιουργείται το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró στη Μαγιόρκα, όταν ο Joan Miró και η οικογένειά του δώρισαν στην πόλη της Πάλμα τα τέσσερα καλλιτεχνικά εργαστήρια, στα οποία είχε δουλέψει εντατικά ο καλλιτέχνης από το 1956 ως τον θάνατό του. Σκοπός της δωρεάς ήταν να μετατραπούν τα εργαστήρια αυτά σε ερέθισμα για τις μελλοντικές γενιές καλλιτεχνών. Ο Miró εξέφρασε την επιθυμία να διατηρηθεί και μετά τον θάνατό του ζωντανό το πνεύμα δημιουργικότητας και υπερβατικότητας που τον χαρακτήριζε και αυτό του το όνειρο έγινε πραγματικότητα στο Son Boter.
Τα εργαστήρια λειτουργούν ακόμα ως χώρος στέγασης για τον πειραματισμό των πιο ποικίλων προτάσεων. Χρόνο με τον χρόνο, σ’ αυτό το τόσο ευνοϊκό σκηνικό, νέοι καλλιτέχνες, αλλά και άλλοι, πιο καταξιωμένοι, δημιουργούν έργα, μεταδίδουν ιδέες και μοιράζονται δημιουργικές εμπειρίες.
Το Ίδρυμα Pilar i Joan Miró έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς καλλιτέχνες να εργαστούν στα εργαστήρια χαρακτικής, λιθογραφίας, μεταξοτυπίας, κεραμικής, φωτογραφίας και, προσφάτως, έκανε άνοιγμα στις νέες τεχνολογίες και συμπεριέλαβε ιδέες που προϋποθέτουν συστήματα ψηφιακής εκτύπωσης.
Στο πλαίσιο αυτό οι Υποτροφίες Pilar Juncosa σε διεθνές επίπεδο συμβάλλουν στην προώθηση συναντήσεων μεταξύ νέων καλλιτεχνών απ’ όλον τον κόσμο και καθιστά δυνατή την παραμονή τους στο εξωτερικό, όπου μπορούν ν’ αποκτήσουν περισσότερες εμπειρίες. Και αυτό επειδή ο καλλιτέχνης πρέπει να προσεγγίσει τη σύγχρονη δημιουργία, εκμεταλλευόμενος όλους τους πόρους που παράγει η κοινωνία για να τον βοηθήσει να βρει το εργαλείο που προσαρμόζεται καλύτερα στο προσωπικό του ιδίωμα.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούν να συμβιώσουν στο ίδιο πλαίσιο, οι ιδέες με μακρότερη παράδοση και οι πιο τολμηροί πειραματισμοί. Ο σκοπός που σημάδευε όλ’ αυτά τα χρόνια συνεχούς δουλειάς και που εξακολουθεί να μας οδηγεί ακόμα και σήμερα, είναι να επιτύχουμε μια ισορροπία ανάμεσα στη μνήμη και στον νεωτερισμό. Δηλαδή, ο σεβασμός προς τις παραδοσιακές τεχνικές, σε συνδυασμό με την πιο έντονη επιθυμία να συμβαδίζουμε με την εποχή μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου