Πολιτικές ενάντια στο πράσινο

Ανταπόκριση από τη Λευκωσία
Γράφει ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Επίτροπος Περιβάλλοντος Κύπρου

Η έντονη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη της Κύπρου
αλλά και η έλλειψη ολοκληρωτικής πολιτικής για την προστασία, βελτίωση και αύξηση του αστικού πρασίνου έχει οδηγήσει σταδιακά στην μείωση και καταστροφή του ελάχιστου πρασίνου που ήδη υπάρχει.


Ο αριθμός των υπηρεσιών και νομοθεσιών που επηρεάζουν το αστικό πράσινο στο σύνολό του είναι πολύ μεγάλος και επιτρέπει σε όσους, για δικούς τους λόγους, επιλέγουν τη μείωση ή καταστροφή του, να βρίσκουν μια δικαιολογία να το κάνουν.

Το αστικό πράσινο βρίσκεται στην αυλή των σπιτιών, στις νησίδες και κυκλοφοριακούς κόμβους, στα πεζοδρόμια, στους χώρους πρασίνου, στα πάρκα, σε ποταμούς και φυσικά αργάκια, και σε φυσικούς οικότοπους που γειτνιάζουν με αστικές περιοχές.



Ποια είναι η κατάσταση τώρα και με ποιο τρόπο κινδυνεύει το αστικό πράσινο;

Ο πολεοδομικός κανονισμός επιτρέπει την κατασκευή του υπογείου να καλύπτει ολόκληρο το τεμάχιο μέχρι το σύνορο με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χώρος για φύτευμα δέντρων. Υπάρχει ένα μικρό μέρος μπροστά αλλά και εδώ πολύ μειωμένο εφόσον περιορίζεται από τις εισόδους για οχήματα και ενοίκους και στο ότι οι ένοικοι δεν θέλουν να έχουν δέντρα μπροστά στο μπαλκόνι τους. Έτσι κάθε φορά που κατεδαφίζεται ένα παλιό σπίτι με δέντρα για πολυκατοικία, χάνεται δια παντός το πράσινο.

Σε νησίδες και κυκλοφοριακούς κόμβους που για λόγους ασφάλειας επιτρέπονται μόνο λουλούδια και θάμνοι.

Στα πεζοδρόμια όπου υπάρχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις και βλέπουμε σε πολλούς Δήμους τα δέντρα να εξαφανίζονται από τα πεζοδρόμια με τη δικαιολογία ότι εμποδίζουν τη διάβαση πεζών, επειδή χαλούν τις πλάκες, επειδή διάφοροι δεν τα θέλουν κοντά στη περιουσία και καταστήματά τους, επειδή εμποδίζουν υπηρεσίες όπως την υδροδότηση και την ηλεκτροδότηση. Υπάρχουν επίσης φωνές και για τα κακά στις προδιαγραφές των πεζοδρομίων που περιλαμβάνουν υπερβολική συμπίεση που εμποδίζει το ρίζωμα των δέντρων, τη χωροθέτηση των υπηρεσιών και την έλλειψης αληθινής πρόνοιας για πράσινο.

Οι χώροι πρασίνου που προνοούνται για κάθε χωρισμό οικοπέδων είναι μικροί, πολύ σύντομα καταπατούνται, οικειοποιούνται ή και μετατρέπονται σε χώρους στάθμευσης. Οι Δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα στη διαχείριση των πολλών και διάσπαρτων αυτών χώρων. Πολλές φορές επίσης οι χώροι αυτοί αποτελούν αιτία τσακωμών μεταξύ γειτόνων για τη χρήση τους, για το πράσινο, ή γιατί προκαλείται οχληρία.

Τα διάφορα πάρκα στους κυπριακούς Δήμους υπάρχουν λόγω διαφόρων συγκυριών. Δεν υπάρχει καμιά πολιτική και νομική υποχρέωση για τη δημιουργία τέτοιων χώρων εκεί που δεν υπάρχουν. Το ίδιο το κράτος καταστρατηγεί το κηρυγμένο από τον ίδιο πάρκο με την κατασκευή δρόμων και κτιρίων. Κλασσικό παράδειγμα είναι το πάρκο Αθαλάσσας όπου κτίσαμε το νοσοκομείο και τώρα προγραμματίζεται να περάσει από μέσα δρόμος 4 λωρίδων. Ο ίδιος δρόμος θα περάσει στην άλλη του άκρη μέσα από το δάσος της Ακαδημίας καταστρέφοντας έτσι δύο μοναδικούς χώρους της πρωτεύουσας.

Από τους πιο όμορφους χώρους σε πόλεις είναι η κοίτη των ποταμών. Αυτοί κινδυνεύουν από τις παρεμβάσεις των ιδιοκτητών γης που γειτνιάζουν σε αυτούς όπου κόβουν δέντρα και κάνουν επιχωματώσεις για να επεκτείνουν την περιουσίας τους, η σταδιακή αξιοποίηση και εισβολή στο χώρο με διάφορους σχεδιασμούς αξιοποίησης των Τοπικών Αρχών, χώρος ανενόχλητος για διάφορες βιοτεχνίες και κατασκευές και τέλος όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους ποταμούς της Κύπρου καταλήγουν να είναι οι μεγαλύτεροι σκυβαλότοποι φιλοξενώντας ψυγεία, πλυντήρια και ότι άλλο χωρεί η φαντασία σας. Και αυτά μέσα σε Δήμους και στους ποταμούς που εμπλουτίζουν φράγματα, υπόγεια νερά και που καταλήγουν στη θάλασσα. Τα φυσικά αργάκια εξαφανίζονται και μετατρέπονται από επιτήδειους σε οικόπεδα με την πολιτεία ανίκανη να παρέμβει επιτρέποντας έτσι σε ιδιώτες να καθορίζουν τυχαία τη ροή των ομβρίων υδάτων, μια πρακτική, που σε συνδυασμό με άλλες αδυναμίες οδήγησε πριν λίγα χρόνια δύο ανθρώπους στο θάνατο.

Ακόμη πιο λυπηρή είναι η εισβολή των οικιστικών ζωνών σε φυσικούς οικότοπους και δασικές περιοχές. Εδώ χάνονται ευκαιρίες δημιουργίας αληθινών πάρκων για τις επόμενες γενιές επειδή δεν υπάρχει προγραμματισμός και η απαραίτητη πολιτική για δημιουργία τέτοιων πάρκων. Η εισβολή σε φυσικούς βιότοπους είναι ίσως το πιο ανησυχητικό από όλα όσα επιβουλεύονται το πράσινο, στο οποίο βοηθά και η καταστροφική πολιτική για την μεμονωμένη κατοικία.

Είναι απαραίτητο πρώτα η πολιτεία να κατανοήσει τα πολλαπλά οφέλη από το αστικό πράσινο, τις υποχρεώσεις μας στις επόμενες γενιές και γενικότερα τη σημασία μιας αειφόρου πολιτικής και μετά να νομοθετηθούν μέτρα και πολιτικές για την προστασία και επέκταση του αστικού πρασίνου.

Μια καλή αναλογία στην οποία όλοι προσπαθούν να φτάσουν είναι αυτή των 10τμ ανά κάτοικο ενώ οι κυπριακές πόλεις πλησιάζουν ούτε το μισό.